Ngày 13/10/2023, Hội đồng Khoa học công nghệ Tập đoàn Công nghiệp Than – Khoáng sản Việt Nam (Tập đoàn TKV) đã tổ chức Hội nghị nghiệm thu đề tài “Nghiên cứu giải pháp chống sét lan truyền cho các hệ thống đo lường, điều khiển tự động tại các mỏ khai thác than hầm lò thuộc TKV” do Viện Khoa học Công nghệ Mỏ – Vinacomin thực hiện.
ThS. Nguyễn Việt Phương, Chủ nhiệm đề tài trình bày báo cáo tại Hội đồng
Sét là hiện tượng phóng điện trong khí quyển giữa các đám mây và đất hay giữa các đám mây mang các điện tích trái dấu, đôi khi sét còn xuất hiện trong các trận phun trào núi lửa hay bão bụi (cát).
Có 03 loại sét: 1. Sét đánh trực tiếp là sét đánh thẳng vào các đối tượng (công trình, nhà cửa, cây cối..); 2. Sét lan truyền là sét đánh vào đường dây dẫn điện ở một nơi nào đó rồi theo đường dây lan truyền vào công trình làm hư hỏng các thiết bị điện; 3. Sét cảm ứng bao gồm cảm ứng tĩnh điện và cảm ứng tĩnh điện từ, gây nguy hiểm cho các công trình có chứa chất dễ cháy nổ như xăng dầu, khí đốt và các thiết bị điện có các linh kiện điện tử nhạy cảm với xung điện trong các hệ thống đo lường, điều khiển tự động hóa.
Theo ước tính, trên khắp mặt địa cầu, cứ mỗi giây có khoảng 100 lần sét đánh xuống mặt đất. Sét không những gây thương vong cho con người mà còn phá hủy những công trình xây dựng, công trình cung cấp năng lượng, hoạt động hàng không, các thiết bị điện, các hệ thống thông tin liên lạc…Theo thống kê, khoảng 70% hư hỏng, thiệt hại sét đánh là do sét cảm ứng, sét lan truyền gây ra.
Ngành Than nước ta đang trong giai đoạn công nghiệp hóa, hiện đại hóa, các máy móc, thiết bị được đầu tư ngày càng hiện đại. Trong các thiết bị đó có các hệ thống tự động hóa. Tuy nhiên, việc chống sét lan truyền cho các hệ thống tự động hóa trong các mỏ than còn chưa đồng bộ và chưa triệt để, ảnh hưởng của sét đến các hệ thống tự động hóa sau mỗi mùa mưa bão là rất lớn.
Việc nghiên cứu lựa chọn giải pháp và thực hiện lắp đặt chống sét lan truyền cho các hệ thống tự động hóa trong các mỏ than theo đúng quy định là cần thiết và cấp bách. Chính vì vậy, Tập đoàn TKV đã giao cho Viện KHCN Mỏ thực hiện đề tài “Nghiên cứu giải pháp chống sét lan truyền cho các hệ thống đo lường, điều khiển tự động tại các mỏ khai thác than hầm lò thuộc TKV”. Đề tài đã tập trung nghiên cứu, khảo sát, thu thập dữ liệu; đánh giá hiện trạng; phân tích hệ thống đo lường, điều khiển tự động cho một số mỏ hầm lò thuộc TKV; nghiên cứu các tài liệu, quy định, tiêu chuẩn liên quan đến chống sét lan truyền để đưa ra các giải pháp phù hợp cho các đơn vị khai thác than vùng Quảng Ninh; thiết kế,lắp đặt áp dụng chống sét lan truyền cho hệ thống đo lường, điều khiển tự động hóa tại Công ty than Mạo Khê, hoàn thiện tháng 8/2021. Đến nay, sau nhiều trận mưa giông sấm sét, các hệ thống đo lường, điều khiển tự động hóa này vẫn hoạt động ổn định, chính xác, tin cậy, hư hỏng do sét lan truyền gây ra đã giảm đáng kể, chỉ ở mức độ ảnh hưởng đến nguồn nên dễ sửa chữa, khắc phục.
Kết quả nghiên cứu và thực tế áp dụng giải pháp chống sét lan truyền cho hệ thống đo lường, điều khiển tự động tại Công ty than Mạo Khê là cơ sở để áp dụng rộng rãi cho các đơn vị khác trong Tập đoàn TKV. Đề tài đã được Hội đồng KHCN Tập đoàn TKV thống nhất nghiệm thu./.
Đ.L
