Những năm qua, Táºp Ä‘oà n Công nghiệp Than – Khoáng sản Việt Nam (TKV) đã đẩy mạnh đầu tÆ°, ứng dụng KHCN hiện đại và o sản xuất than, coi đây là chiến lược phát triển bá»n vững để tăng năng suất, sản lượng khai thác và nhất là tiết kiệm tà i nguyên khoáng sản cho đất nÆ°á»›c. Tại các má» hầm lò, TKV đã áp dụng hệ thống cÆ¡ giá»›i hóa, tá»± Ä‘á»™ng hóa đồng bá»™ trong khai thác than, cải thiện Ä‘iá»u kiện là m việc cho thợ lò, hạn chế tác Ä‘á»™ng đến môi trÆ°á»ng, hÆ°á»›ng tá»›i mục tiêu xây dá»±ng thà nh công mô hình Má» xanh, sạch, hiện đại, Ãt ngÆ°á»i.
Những giải pháp đột phá
Công ty Cổ phần than Hà Lầm là má»™t trong những Ä‘Æ¡n vị tiên phong trong đầu tÆ° công nghệ hiện đại, cÆ¡ giá»›i hóa và o khai thác than hầm lò của ngà nh Than. Äến nay, Công ty đã đầu tÆ°, Ä‘Æ°a và o sá» dụng hai lò chợ cÆ¡ giá»›i hóa đồng bá»™ có cÆ¡ cấu hạ trần thu hồi than nóc, gồm má»™t lò chợ công suất 600 nghìn tấn/năm, má»™t lò chợ công suất 1,2 triệu tấn/năm. Qua đó, sản lượng khai thác than của công ty đã tăng từ ba đến năm lần so vá»›i lò chợ giá thủy lá»±c liên kết xÃch trÆ°á»›c kia. Äây cÅ©ng là hai lò chợ được đầu tÆ° hiện đại, đồng bá»™ nhất và có công suất lá»›n nhất trong toà n Táºp Ä‘oà n đến thá»i Ä‘iểm nà y. Bên cạnh áp dụng cÆ¡ giá»›i hóa đồng bá»™, công ty chú trá»ng đến nghiên cứu, ứng dụng tin há»c hóa, tá»± Ä‘á»™ng hóa trong hoạt Ä‘á»™ng sản xuất. Công ty đã Ä‘Æ°a và o váºn hà nh Trung tâm Äiá»u hà nh sản xuất táºp trung, tÃch hợp thông tin trong và ngoà i lò qua hệ thống cáp quang lên 24 mà n hình lá»›n, phục vụ dá»± án khai thác hầm lò phần dÆ°á»›i mức – 50 m. Giám đốc Công ty cổ phần Than Hà Lầm Trần Mạnh CÆ°á»ng cho biết: Thá»±c hiện chiến lược của táºp Ä‘oà n, xây dá»±ng thà nh công mô hình “Má» xanh, sạch, hiện đại, Ãt ngÆ°á»iâ€, từ năm 2014 đến nay, Công ty đã áp dụng công nghệ má»›i và cÆ¡ giá»›i hóa trong khai thác than hầm lò. Tiêu biểu nhÆ° việc đầu tÆ° hai lò chợ cÆ¡ giá»›i hóa, áp dụng máy Ä‘Ã o lò com-bai, máy xúc, chống lò bằng vì neo,… qua đó, tăng năng suất lao Ä‘á»™ng, đẩy nhanh tiến Ä‘á»™ thi công. Năm 2019, sản lượng than nguyên khai của Công ty đạt gần 3,3 triệu tấn, doanh thu từ than đạt hÆ¡n 3.000 tá»· đồng, thu nháºp bình quân ngÆ°á»i lao Ä‘á»™ng hÆ¡n 14 triệu đồng/tháng.
Nếu xếp hạng các Ä‘Æ¡n vị khai thác than hầm lò thuá»™c TKV, Mạo Khê lại được coi là má» có Ä‘iá»u kiện khó khăn báºc nhất: hà m lượng khà mê-tan ở mức siêu hạng (căn cứ theo Ä‘á»™ xuất khà mê-tan tÆ°Æ¡ng đối), Ä‘iá»u kiện địa chất phức tạp, luôn tiá»m ẩn nguy cÆ¡ mất an toà n nhÆ° bục nÆ°á»›c, nổ khÃ,… Äặc thù vỉa than của Mạo Khê má»ng, dốc, áp lá»±c lá»›n, phay phá nhiá»u, chi phà sản xuất cho má»™t tấn than lá»›n, thá»i gian gần đây, má» bắt đầu xảy ra tình trạng cháy ná»™i sinh,… Do váºy, từ lâu Công ty cổ phần Than Mạo Khê đã mạnh dạn đổi má»›i, áp dụng công nghệ tiên tiến, hiện đại và o sản xuất, đẩy mạnh cÆ¡ giá»›i hóa, tá»± Ä‘á»™ng hóa trong Ä‘Ã o lò, khai thác, váºn tải, nhằm tăng năng suất, giảm giá thà nh, cải thiện Ä‘iá»u kiện là m việc của công nhân. Ngay từ năm 2007, Công ty đã chủ Ä‘á»™ng đầu tÆ° thá» nghiệm má»™t lò chợ cÆ¡ giá»›i hóa toà n bá»™ bằng tổ hợp già n chống 2ANSH. Thá»i Ä‘iểm đó, đây là công nghệ khai thác tiên tiến, áp dụng khấu toà n bá»™ chiá»u dà y của vỉa theo hÆ°á»›ng vỉa dốc, cần Ãt lao Ä‘á»™ng, công suất lò chợ cao, an toà n trong quá trình sản xuất.
Ngoà i ra, Mạo Khê áp dụng rá»™ng rãi các vì chống cÆ¡ khà hóa nhÆ° giá khung ZHF, giá thủy lá»±c XDY và loại bá» toà n bá»™ các cá»™t chống gá»—, cá»™t chống thủy lá»±c Ä‘Æ¡n trong lò chợ để bảo đảm an toà n. Mục tiêu của Công ty là khi dá»± án khai thác dÆ°á»›i mức -150 m Ä‘i và o hoạt Ä‘á»™ng, sẽ đầu tÆ° từ hai đến ba lò chợ cÆ¡ giá»›i hóa đồng bá»™, và má»™t đến hai lò chợ khai thác bằng tổ hợp già n chống 2ANSH nhằm nâng cao sản lượng, năng suất khai thác than. Công ty cÅ©ng triển khai hệ thống tá»± Ä‘á»™ng hóa tuyến băng tải váºn chuyển chÃnh, tuyến băng tải váºn chuyển trong hầm lò hiện đại nhất hiện nay của ngà nh Than, kết nối vá»›i trung tâm Ä‘iá»u khiển trên mặt đất qua các camera giám sát, giúp giảm nhiá»u chi phà nhân công. Äây là giải pháp mang tÃnh Ä‘á»™t phá, lần đầu được áp dụng trong các Ä‘Æ¡n vị sản xuất than hầm lò của TKV. Phó Giám đốc Công ty Cổ phần than Mạo Khê Uông Hồng Hải cho biết: Do đặc thù là má» siêu hạng vá» khà nổ, công ty đã lắp đặt váºn hà nh hệ thống quan trắc giám sát táºp trung hiện đại nhằm giám sát và quản lý khà má» trong cả 24 giá», phục vụ sản xuất hầm lò an toà n. Trong quá trình là m việc, tại bất kỳ gÆ°Æ¡ng lò nà o khi hà m lượng khà mê-tan vượt mức cho phép, hệ thống sẽ tá»± Ä‘á»™ng cắt Ä‘iện các thiết bị và gá»i cảnh báo đến trung tâm Ä‘iá»u hà nh sản xuất để có giải pháp xá» lý tuyệt đối an toà n.
Cải thiện Ä‘iá»u kiện là m việc, nâng cao thu nháºp
Hiện nay, TKV đã chủ Ä‘á»™ng ứng dụng tá»± Ä‘á»™ng hóa, tin há»c hóa và o quá trình sản xuất, kinh doanh và quản lý Ä‘iá»u hà nh. Từ táºp Ä‘oà n đến các Ä‘Æ¡n vị thà nh viên Ä‘á»u đầu tÆ° mạng hạ tầng truyá»n thông số tốc Ä‘á»™ cao, kết hợp xây dá»±ng các trung tâm Ä‘iá»u khiển – giám sát táºp trung hiện đại có khả năng bao quát toà n má». Äồng thá»i, tiếp tục triển khai các phần má»m ứng dụng phục vụ Ä‘iá»u hà nh sản xuất nhÆ° phần má»m hóa Ä‘Æ¡n Ä‘iện tá»; quản lý, dá»± báo an toà n, sức khá»e cho thợ má», hệ thống giám sát lÆ°u chuyển than,… Không chỉ tại trụ sở chÃnh của TKV, các Ä‘Æ¡n vị thà nh viên cÅ©ng mạnh dạn đầu tÆ° tin há»c hóa, tá»± Ä‘á»™ng hóa và o các công Ä‘oạn sản xuất, kinh doanh. Những quyết định đầu tÆ° nà y bên cạnh việc tiết giảm nhân công lao Ä‘á»™ng trá»±c tiếp, tăng năng suất lao Ä‘á»™ng còn giúp gia tăng mức Ä‘á»™ an toà n, tối Æ°u hóa quá trình hoạt Ä‘á»™ng của thiết bị sản xuất.
Công ty Than Thống Nhất là đơn vị khai thác than hầm lò có sản lượng khoảng hai triệu tấn/năm. Do khai thác ngà y cà ng xuống sâu, áp lá»±c má» lá»›n, đá vách lở rá»i, vỉa dà y cho nên từ năm 2007, Công ty đã áp dụng công nghệ giá chống thủy lá»±c ZH 1800/2500 và ZH 1600/2400 có thu hồi than nóc. Quá trình thá»±c hiện đã mang lại hiệu quả trong sản xuất do công nghệ phù hợp Ä‘iá»u kiện địa chất vỉa dà y từ 5 đến 8 m, cho năng suất cao và an toà n. Có những thá»i Ä‘iểm lò chợ áp dụng công nghệ nà y đạt công suất 250 nghìn tấn/năm. Năm 2019, than Thống Nhất đã đầu tÆ° và đưa và o hoạt Ä‘á»™ng công trình “Trạm quạt gió chÃnh VO-22 khu Lá»™ TrÆdo Hãng Ventprom (Nga) thiết kế và chế tạo, gồm hai quạt, công suất thiết kế má»—i quạt 800 kW, tốc Ä‘á»™ vòng quay 1.000 vòng/phút; lÆ°u lượng gió 40 đến 200 m3/giây. Hệ thống được Ä‘iá»u khiển qua tủ phân Ä‘oạn và o hai tủ biến tần, kết nối vá»›i phòng Ä‘iá»u khiển giám sát táºp trung để quản lý, váºn hà nh. Äầu năm 2020, Công ty tiếp tục đầu tÆ° “Hệ thống giám sát và điá»u khiển táºp trung†trị giá 35 tá»· đồng. Hệ thống có nhiệm vụ giám sát và điá»u khiển băng tải tá»± Ä‘á»™ng trong và ngoà i hầm lò, Ä‘iá»u khiển trạm Ä‘iện, trạm khà nén, trạm quạt,… Qua đó, đã giám sát, Ä‘iá»u khiển các thiết bị, phát hiện và xá» lý kịp thá»i sá»± cố, không để gây ách tắc trong sản xuất và giảm hÆ¡n 100 lao Ä‘á»™ng váºn hà nh thiết bị so vá»›i trÆ°á»›c đây. Việc ứng dụng tá»± Ä‘á»™ng hóa và o sản xuất là bÆ°á»›c ngoặt có ý nghÄ©a quan trá»ng thá»±c hiện mục tiêu nâng cao năng suất lao Ä‘á»™ng, cải thiện Ä‘iá»u kiện là m việc, bảo đảm sức khá»e và tăng thu nháºp cho ngÆ°á»i lao Ä‘á»™ng trong hầm lò.
Không chỉ dừng lại ở việc cÆ¡ giá»›i hóa, tá»± Ä‘á»™ng hóa trong sản xuất, hằng năm, TKV đã dà nh nguồn kinh phà gần 1.000 tá»· đồng cho công tác bảo vệ môi trÆ°á»ng. Thá»i gian qua, TKV đã trồng cây phủ xanh hÆ¡n 1.000 ha bãi thải, lắp đặt 38 hệ thống quan trắc môi trÆ°á»ng tá»± Ä‘á»™ng theo dõi lượng bụi, khà phát thải; đầu tÆ° xây dá»±ng và váºn hà nh 45 trạm xá» lý nÆ°á»›c thải má», công suất hÆ¡n 120 triệu m3/năm, bảo đảm toà n bá»™ nÆ°á»›c thải hầm lò được xá» lý theo tiêu chuẩn môi trÆ°á»ng. Cùng vá»›i sá»± tăng trưởng vá» hiệu quả sản xuất, kinh doanh, Ä‘á»i sống ngÆ°á»i lao Ä‘á»™ng trong ngà nh Than cÅ©ng không ngừng được cải thiện và nâng cao. Tiá»n lÆ°Æ¡ng bình quân hằng tháng của ngÆ°á»i lao Ä‘á»™ng toà n Táºp Ä‘oà n hiện đạt gần 12 triệu đồng/ngÆ°á»i, tăng gần 18 lần so vá»›i khi thà nh láºp (năm 1995). Trong đó, tiá»n lÆ°Æ¡ng của thợ má» hầm lò năm 2018 đạt bình quân 18 triệu đồng/tháng, số thợ má» của TKV có mức thu nháºp hÆ¡n 300 triệu đồng/năm ngà y cà ng tăng và nhiá»u thợ má» có mức thu nháºp hÆ¡n 400 triệu đồng/năm.
Táºp Ä‘oà n hiện có 25 công ty thà nh viên đầu tÆ° xây nhà ở táºp thể cao tầng cho công nhân vá»›i gần 4.000 phòng. Tất cả các phòng Ä‘á»u được trang bị Ä‘iá»u hòa, máy giặt, khu rèn luyện thể chất, nhà sinh hoạt văn hóa phục vụ Ä‘á»i sống tinh thần thợ má». Ngoà i các chÃnh sách đối vá»›i ngÆ°á»i lao Ä‘á»™ng theo quy định chung của Nhà nÆ°á»›c, TKV còn có các chế Ä‘á»™ phúc lợi đặc thù cho thợ hầm lò nhÆ° miá»…n chi phà đà o tạo nghá», Ä‘iá»u trị rá»a phổi, bố trà xe ô-tô Ä‘Æ°a đón Ä‘i là m, suất ăn định lượng, tắm nÆ°á»›c nóng và giặt quần áo bảo há»™ lao Ä‘á»™ng sau ca là m việc, hằng năm Ä‘i tham quan, du lịch trong nÆ°á»›c và nÆ°á»›c ngoà i. Dá»± kiến trong năm nay, 10 Ä‘Æ¡n vị khai thác than hầm lò của Táºp Ä‘oà n Ä‘á»u đồng loạt đầu tÆ°, Ä‘Æ°a hệ thống tá»± Ä‘á»™ng hóa trạm khà nén và o hoạt Ä‘á»™ng. Hiện TKV đã có 10 trong số 13 Ä‘Æ¡n vị đầu tÆ° hệ thống tá»± Ä‘á»™ng hóa tuyến băng tải chÃnh trong hầm lò ra ngoà i mặt bằng. NhỠáp dụng tá»± Ä‘á»™ng hóa, tin há»c hóa trong sản xuất và chế biến than, TKV đã tiết giảm được hÆ¡n 900 lao Ä‘á»™ng; năng suất lao Ä‘á»™ng bình quân đạt 714 tấn than/ngÆ°á»i trong năm 2019, tăng 12% so năm 2018. Lợi nhuáºn kinh tế từ việc áp dụng tá»± Ä‘á»™ng hóa, tin há»c hóa toà n Táºp Ä‘oà n Æ°á»›c đạt 260 tá»· đồng/năm.
Chủ tịch Há»™i đồng thà nh viên TKV Lê Minh Chuẩn khẳng định: Ứng dụng công nghệ hiện đại trong khai thác than và đà o lò là nhiệm vụ quan trá»ng, cấp bách của Táºp Ä‘oà n nhằm tăng năng suất, sản lượng than khai thác, cải thiện Ä‘iá»u kiện là m việc của ngÆ°á»i lao Ä‘á»™ng, nâng cao mức Ä‘á»™ an toà n và hiệu quả sản xuất, kinh doanh. Thá»i gian qua, mặc dù có nhiá»u cố gắng trong đầu tÆ° cÆ¡ giá»›i hóa, nhÆ°ng kết quả vẫn chÆ°a đạt yêu cầu so vá»›i kỳ vá»ng của táºp thể lãnh đạo TKV. Thá»i gian tá»›i, lãnh đạo Táºp Ä‘oà n yêu cầu giám đốc các công ty thà nh viên cần mạnh dạn, sáng tạo và quyết liệt hÆ¡n nữa trong chỉ đạo, áp dụng mạnh mẽ cÆ¡ giá»›i hóa, tá»± Ä‘á»™ng hóa và o sản xuất. Äồng thá»i, đánh giá lại địa chất mỠđể có giải pháp đầu tÆ° hiệu quả, phù hợp Ä‘iá»u kiện từng má»; xây dá»±ng mô hình Ä‘iểm, các Ä‘Æ¡n vị mÅ©i nhá»n, đầu tà u thá»±c hiện cÆ¡ giá»›i hóa để đánh giá, tổng kết rút kinh nghiệm, từ đó nhân rá»™ng trong toà n Táºp Ä‘oà n.
